Paardenbloemwortel: nu oogsten

De natuur komt tot leven! Ook de paardenbloemen beginnen te groeien en nu is het een goede tijd om de wortels te oogsten. Je graaft ze op, spoelt en borstelt ze af en dan kun je ze drogen of je maakt er tinctuur van. Voor het drogen snijd je de wortels in kleine stukjes en spreid je ze uit op wat papier of op een doek. Gewoon een tijdje laten drogen en dan in een papieren zakje doen.

Ik heb er tinctuur van gemaakt.

Nadat ik de wortels schoon heb gemaakt, sneed ik ze in stukjes. Daarna gingen ze in een jampotje met wodka erop. Rechts zie je een potje met wortels die ik eerder op tinctuur had gezet. Zo kun je goed zien hoe de tinctuur van kleur verandert als de inhoudsstoffen van de plant in de alcohol oplossen. Ik gebruik de tinctuur drie keer daags, tien druppels. Neem het niet langer dan zes weken en stop dan een tijdje.

Paardebloemwortel maakt de gal vloeibaarder en zorgt voor twee tot vier keer zoveel galafscheiding! Zo helpt het de lever en voorkomt het galstenen. Verder helpen de bitterstoffen je hele spijsvertering: meer speeksel, meer maagsappen en meer pancreassap; dus een betere vertering.

Een derde belangrijke eigenschap is, dat het zorgt dat je meer gaat plassen, wat ook weer reinigend werkt. Bij plaspillen verlies je gemakkelijk kalium, maar paardenbloemwortel bevat juist veel kalium en is dus een heel complete remedie. Dit geldt voor de wortel, maar vooral ook voor het blad. Je kunt dus prima ook wat blad bij de tinctuur doen.

Het voorjaar is dé tijd om wat te gaan reinigen. Paardenbloem past daar helemaal bij, of het nu tinctuur is, of thee van de gedroogde wortel, of jonge blaadjes in de salade.

Gevonden: longenmos!

Al een tijdje was ik hier op zoek naar Longenmos (Lobaria pulmonaria). Ik hoorde er voor het eerst over tijdens onze spinning circle, waar iemand vertelde dat je er wol mee kunt verven. Ik kreeg een beetje van dit korstmos mee en het werd een prachtige kleur! Op de foto is het de buitenste bruine kleur. Daar wilde ik wel meer van...

En toen ontdekte ik dat het ook een medicinaal kruid is! Mijn favoriete kruidenboek, Holistic Herbal van David Hoffmann (in het Nederlands heet dit boek De Findhorn Kruidengids, alleen nog tweedehands te krijgen) geeft aan dat het gebruikt kan worden bij klachten van het ademhalingsstelsel, zoals hoest, bronchitis en astma. Het ondersteunt het ophoesten van slijm en werkt tegelijkertijd verzachtend en helend op het slijmvlies. Onderzoek heeft uitgewezen dat er ook antibiotische stoffen in Longenmos zitten. Ik ben er een tinctuur van aan het maken en ga dit zeker op iemand uitproberen.
Bij veel kruiden is hoe het eruit ziet een indicator voor hoe het gebruikt kan worden. Longenmos is daar een goed voorbeeld van. Als je op de foto klikt en de foto vergroot, zie je niet alleen een gelijkenis met de vertakkingen van de luchtwegen, maar ook bobbeltjes, die doen denken aan de longblaasjes!

Ik vond dit kruid tijdens een wandeling langs de river Findhorn. Ik had de hele wandeling al omhoog lopen kijken (meerdere malen bijna gestruikeld...) omdat ik weet dat de lucht hier heel schoon is en de bomen er behoorlijk oud zijn: de ideale condities voor dit korstmos. Net toen ik dacht dat ik het niet meer zou vinden, zag ik het ineens. Ik vind dat altijd een bijzonder moment: als ik iets zoek en ik niet precies weet hoe het eruit ziet en dan iets zie en gewoon weet dat dat het is! Morgen ga ik weer naar de rivier en hoop ik meer te vinden. Ik haal het overigens niet van de bomen af, maar verzamel wat op de grond is gevallen.

Prachtig is het hier, vind je niet?

Veldkers: een gezond en lekker onkruid

Dit onkruidje, Veldkers (Cardamine hirsuta), zie je op het moment veel. Het heeft de speciale eigenschap om te gaan ontkiemen als het kouder wordt en te groeien in de winter! Dat is mooi, want het is ook een eetbaar plantje. En op het moment groeit er niet zoveel eetbaars. Als een telg van de kruisbloemen-familie (net als tuinkers, pinksterbloemen en alle soorten kolen) heeft het een mild peperige smaak, net lekker! Het is een van de allereerste wilde planten die je in het voorjaar kunt eten. Gewoon uit de grond tillen, wassen, worteltjes eraf snijden en door de salade. Gezond is het ook nog: vers uit de tuin en vol vitamine C!

Tinctuur maken: zo doe je dat

Rondom Kerst vertelde ik in dit bericht hoe ik wortels opgroef en schoonmaakte om er tinctuur van te maken. Een tinctuur is een uittreksel van een kruid in alcohol. In dit geval heb ik de wortel van Moerasspirea kleingesneden en in een schone jampot gedaan. Toen heb ik er wodka bijgedaan. In Nederland zou ik graanjenever hebben gebruikt, hier heet dat zelfde product wodka! Ik heb er zoveel bijgedaan, dat de wortelstukjes genoeg ruimte hebben om te 'zwemmen' en goed onder staan. Want alles wat boven de alcohol uitkomt, kan gaan schimmelen.

Nadat de tinctuur bijna anderhalve maand in de kast heeft gestaan, zeef ik hem uit. Ik gebruik een glazen maatbeker, zodat ik kan zien hoeveel tinctuur er na het zeven uitkomt. Verder een zeef en een schoon stuk oud laken. De procedure is heel eenvoudig: ik keer de pot om boven de zeef en de tinctuur loopt de maatbeker in!

Zoals je kunt zien is de tinctuur prachtig helder en diep rood van kleur. Ik probeer zoveel mogelijk de alcohol uit de doek met kruiden te persen. Er schijnt zoiets te bestaan als een tinctuurpers, maar die heb ik (nog) niet.
De tinctuur doe ik daarna in een schone pot met etiket en berg ik weer op in de kast, uit het licht.

Moerasspirea (Filipendula ulmaria) groeit op vochtige plekken. De creme-witte bloemen zien er vrij luchtig uit en verspreiden een zoete lucht. Insecten zijn er gek op! De wortels laten een heel ander beeld zien: ze vormen een taaie mat, waar je bijna niet in komt met je spade!
Net als Wilg bevat Moerasspirea salicylate zouten. Deze werken pijnstillend en ontsteking remmend. In de 19e eeuw is hieruit het acetylsalicylzuur ontwikkeld, dat aspirine werd genoemd, naar de oude Latijnse naam van Moerasspirea, Spiraea. Aspirine werkt prima, zoals we weten, maar kan maagproblemen geven. Dat is bij Moerasspirea niet het geval. Daar zitten namelijk ook stoffen in die verzachtend werken op het maagslijmvlies en zelf goed helpen tegen brandend maagzuur. Het verlicht niet alleen pijn, maar heeft nog een bonus: het helpt het lichaam urinezuur en oxaalzuur kwijt te raken. Daarom wordt het ingezet bij gewrichtspijnen die te maken hebben met verzuring, zoals reumatische aandoeningen en jicht.

In dit geval gebruikte ik dus de wortel voor tinctuur. In de zomer zal ik ook tinctuur van de bloemen maken en beide samenvoegen. Je kunt ook thee zetten met de (gedroogde of verse) bloemen. De smaak is vrij sterk, dus doe er niet teveel van in een mengsel.

Maak je eigen medicijn

Na een radiostilte sinds maart besloot ik weer eens naar de statistieken van mijn blog te kijken: meer pageviews dan ooit! Reden te meer om weer eens iets te schrijven en te laten zien.

Vanmiddag heb ik tincturen gemaakt van wat er op dit moment in de tuin te vinden is. Dat zijn voornamelijk wortels en schorsen. Ik vond wortels van paardenbloem, moerasspirea en vrouwenmantel en schors van wilg en berberis. De procedure is erg eenvoudig. De schors haal ik van de tak af met een scherp mes. De wortels graaf ik op en was ik. Daarna snijd ik ze fijn en doe ze allemaal apart in een jampotje. Vervolgens giet ik er voldoende wodka op om ze onder te laten staan. De eerste week schud ik ze dagelijks, daarna gaan ze in de kast en blijven ze een paar weken staan. (in Nederland gebruikte ik graanjenever, hier heet dat wodka!) Vervolgens zeef ik ze uit en zijn ze klaar voor gebruik. Hoe en wat? Dat laat ik binnenkort zien!

Populierknoppen voor (gratis) thee

Na de harde wind vannacht kun je in de buurt van populieren afgewaaide takken zien, met dikke knoppen eraan. Verzamel de knoppen, snijd ze thuis doormidden en laat ze drogen. Een dessertlepel gedroogde knoppen (of een theelepel per kopje) in een halve liter kokend water zo'n 20 minuten laten trekken en je hebt een heerlijke thee, die ook nog eens reinigend is, je weerstand verbetert en blaas en nieren ondersteunt.