Findhorn: terugblik na ruim een jaar

In 2004 gaf iemand mij een boek over de tuin van Findhorn en had ik meteen het gevoel: daar wil ik heen! Na jaren moestuinieren en werken met wat ik noem ‘alledaagse spiritualiteit’ leken twee voor mij belangrijke dingen samen te komen. Binnen enkele weken gingen mijn man Hugo en ik op Experience Week en toen ik de deur binnenstapte liepen de tranen over mijn wangen. Ik was thuis.

In de jaren erna gingen we alleen nog naar Findhorn op vakantie, twee keer per jaar. We spraken er regelmatig over om er te gaan wonen, maar onze kinderen waren nog te jong en het was ook wel een hele stap. Zeker toen we - geïnspireerd vanuit onze ervaringen in Findhorn - Transition Town Groningen startten. Dat voorzag voor een groot deel in onze behoefte aan zingeving, ‘community’ en contact met gelijkgezinden.

Sprong wagen
In september 2010 besloten we de sprong te wagen. We hadden drie maanden om ons huis op te ruimen, veel van onze spullen te verkopen en weg te geven en afscheid te nemen van familie en vrienden. Op 17 december 2010 arriveerden we hier, met elk één koffer en onze fietsen!
Inmiddels zijn we helemaal ingeburgerd. Ik werk fulltime in de tuin en Hugo in de keuken. Mijn werk bestaat deels uit tuinieren en deels uit gasten begeleiden, die naar Findhorn komen om onze manier van werken te ervaren. Daarnaast maak ik in mijn vrije tijd kruidenmiddelen en geef workshops over het gebruik van de planten die hier groeien.

Levendig klooster
Het is een goed leven. In een zeker opzicht is het als het kloosterleven: de structuur van eenvoudig werk, afgewisseld met tijd voor contemplatie. Maar dan wel een erg levendig klooster. We wonen en werken met zo’n vijftig mensen samen in Cluny Hill, een voormalig Victoriaans hotel. Daarnaast is het een wekelijks komen en gaan van gasten. In het hoogseizoen leven we hier met 120 mensen. Erg leerzaam: in Nederland had ik mijn eigen praktijk en stuurde ik vooral mezelf aan. Als het lastig werd met andere mensen was mijn strategie: ik kan het wel alleen. En: ik doe het wel op mijn manier. Dat werkt hier niet. Ik heb – soms op de harde manier - leren samenwerken, leren vragen om hulp. En leren buigen voor wat dienstbaar is voor het geheel, in het besef dat ik op mijn unieke manier bijdraag. Met meer mensen samenwonen is veel duurzamer dan ieder in zijn eigen huis. Op een prettige manier met elkaar kunnen samenleven en kunnen omgaan met conflicten zijn volgens mij de belangrijkste skills die we te leren hebben voor de tijd die voor ons ligt.

Geen rekeningen meer!
Omdat we nog in opleiding zijn, verdienen we niet. Wel hebben we een kamer, alle maaltijden, een schoon huis, een prachtige tuin, een sauna en een mentor die ons helpt met onze persoonlijke groei. En een van de beste dingen is, dat we geen rekeningen meer krijgen! We geven alleen wat uit aan zo nu en dan een reis naar Nederland, uitstapjes en soms een echte cappuccino in het dorp. Kleding en boeken kopen we soms ook, maar er wordt veel geruild en er is een uitgebreide bibliotheek. Hoewel we weinig geld hebben, voelen we ons rijk.
Wat ik een grote bonus vind, is dat ik me zo verbonden voel met Schotland. Het is hier zo weids en mooi, de lucht is fris, ik hou van het klimaat en het licht (hoewel het in de winter ook erg donker kan zijn) en de ruimte. We wonen tegen een bos aan, maar zien ook heuvels en zitten op fietsafstand van de zee.

Inzetten voor beter wereld
Het was lastig voor ons om Transition Town Groningen achter ons te laten. We waren de motor achter het geheel en waren bezorgd of het wel verder zou gaan als we eruit stapten. Het bestaat gelukkig nog wel en het heeft de nieuwe groep natuurlijk tijd gekost om het project op hun manier door te laten gaan. We zijn met TTG begonnen omdat we ons wilden inzetten voor een nieuwe manier van leven en ik ben trots op wat we bereikt hebben. Maar het was ook wel een uitputtingsslag.
Ook hier zetten we ons in voor een nieuwe wereld, maar dan samen met anderen, die daar ook voor hebben gekozen en met vijftig jaar ervaring op deze plek achter ons. We wonen in een ecodorp en ons dagelijks werk is gasten te inspireren hun leven om te gooien. Dat geeft een enorm gevoel van vervulling en ik ben gewoon ontzettend dankbaar dat we hier nu zijn.

De Findhorn Foundation is een spirituele gemeenschap in het noordoosten van Schotland, die dit jaar zijn 50ste verjaardag viert. Het is daarnaast een ecodorp en een holistisch centrum waar cursussen en workshops worden gegeven. Meer informatie vind je op www.findhorn.org.

Dit artikel verscheen eerder in ZOZ van Omslag

Jam maken: veertig potten!

Even een kijkje in 'mijn' keuken in de Findhorn Foundation: vorige week maakten we samen jam! Er waren nog kruisbessen in de vriezer en we hadden een grote doos bananen gekregen van de groenteleverancier, omdat die zwart geworden waren door de kou (maar nog prima te eten). Ik had al maanden potten gespaard en die vulden we met een kruisbessen - bananen - gemberjam. Met weinig suiker en marmello. De combinatie is heerlijk en het hele huis smult ervan!

Tadaaa!

Leuke workshop: verven met Indigo

Afgelopen zaterdag volgde ik een workshop bij een van de leden van de spinning circle. We hadden een heerlijke middag met mooie resultaten!

Misschien nog wel het allerleukst vond ik, dat alle vijf de vrouwen iets hadden, dat ze anderen wilden leren: verven, samosas maken, wijn maken, spinnen en, in mijn geval, kruidenremedies maken. Er was bovendien een prachtige wilde tuin met veel kruiden en verfplanten én ik kreeg een pan die als verfpot kan dienen. Ik geloof niet dat ik leukere manieren kan bedenken om de middag door te brengen :)

Samen breien

Zelf heb ik nog op de basisschool leren breien. De meisjes gingen twee keer per week naar de handwerkjuf, de jongens deden handenarbeid. Zo heb ik leren breien, haken, borduren, macramé-en en werken met de naaimachine. Hoewel ik het toen niet altijd leuk vond, ben ik nu blij met die praktische basis.

Hier in de community zien mensen mij vaak breien tijdens bijeenkomsten en vergaderingen. Ik heb meestal voor dit doel sokken op de pennen staan en heb die inmiddels al zo vaak gemaakt dat ik ze kan breien en intussen mijn aandacht volledig bij de bijeenkomst kan houden. Grappig, dat mensen denken dat met vijf pennen breien zó ingewikkeld is; voor mij is het een no-brainer!

Steeds vaker kwamen mensen naar me toe met de vraag of ik ze kan leren breien en haken. Dat doe ik nu en het is heel gezellig! Op een of andere manier schept het een band om samen iets te doen of te maken. Kopje thee erbij, beetje kletsen, beetje lachen... en ondertussen iets unieks maken.

Boutique met gratis spullen

Hier in Findhorn moeten we het doen met de bagage die we mee konden nemen tijdens de reis, plus twee dozen die we op hebben laten sturen. Vooral wat kleding betreft is dat wel wat mager: ik begin nu al genoeg te krijgen van de drie broeken en vier truien die ik bij me heb. Bovendien slijt alles behoorlijk snel in de tuin, vooral de manchetten van mijn truien.

Gelukkig bestaat hier de Boutique. Dat is kort gezegd een plek waar mensen dingen heen brengen die ze niet meer nodig hebben en waar je zonder te betalen iets uit kan halen. Er is één Boutique in Cluny en een gewone en een baby-Boutique in The Park. Ik heb al een mooi zacht cashmier vest gescoord, een sjaal en een muts van wol om uit te halen en iets nieuws van te breien en diverse handdoeken voor de tuin waar ik werk. Die worden gebruikt om gereedschap meer schoon te maken en in te vetten.


Grappig is dat ik al een paar keer precies tegenkwam wat ik nodig had. Zo hadden Hugo en ik het erover dat we het zo jammer vonden dat we onze kleine waterkoker niet hadden meegenomen. Twee dagen later vond ik er één in de Boutique. Nu kunnen we op onze eigen kamer thee zetten, bijvoorbeeld ’s ochtends vroeg, voordat het ontbijt klaarstaat. Het zijn dingen waar je wel zonder kunt, maar die het leven toch een stukje aangenamer maken. En als onze eigen spullen komen, dan zet ik het apparaatje gewoon weer in de Boutique.

Samen in de tuin werken

Elke dinsdagavond stel ik mijn tuin open voor mensen die al werkende willen leren over biologisch tuinieren. Zo ook gisteravond. Er kwamen vijf mensen en met z'n zessen hebben we hard gewerkt, gelachen, informatie uitgewisseld, nieuwe mensen leren kennen, thee van verse kruiden (kan dat dan? Ja, dat kan :)) gedronken met een stroopwafel erbij en onszelf ervan verzekerd dat tuinieren leuk is en met z'n allen nog leuker. We hebben de kwijnende groentetoren gereanimeerd, een verwilderd bed netjes gemaakt, heel veel compost opgebracht, plastic over twee bergen paardenmest gedaan en gras tussen de kruisbessenstruiken uitgehaald. Ik kreeg een schaal met spruitenplanten en wie wilde kon rucola, munt en citroenmelisse meenemen.
Voor mij is dit de kern van wat we met Transition Town doen: samen projecten oppakken, leren, verbinden en plezier maken.
Volgende keer maak ik foto's.

Buurtmoestuin en aardbeientoren

Gisteren bezochten we het project van Henkjan de Haan aan de Resedastraat hier in Groningen. Vanuit de Transition Town gedachte dat samen voedsel verbouwen mensen dichter bij elkaar brengt én zorgt voor meer veerkracht als de olie opraakt, is hij een buurtmoestuin gestart achter zijn huis. Hij benaderde zijn buren, die bijna allemaal enthousiast waren en nam contact op met de gemeente. Ook zij werkten graag mee: ze hielpen het terrein klaar te maken, er kwam een berg houtsnippers van het Stadspark en het project kreeg in korte tijd twee subsidies.

In het Hof van Reseda, zoals de tuin genoemd is, wordt gewerkt volgens het systeem van de Makkelijke Moestuin. Daarbij worden houten bakken gemaakt van 1.20 bij 1.20, waarin zestien vakken komen van 0.30 bij 0.30. In de bak komt een vruchtbaar grondmengsel en in elk vak kan een andere groente worden geteeld. Een ideaal systeem voor mensen die nog weinig ervaring hebben met moestuinieren (bloemen kunnen trouwens ook) en die niet uren in de tuin willen werken. De bakken worden binnenkort geleverd en kunnen dan worden gevuld. Hier een voorbeeld dat ik op internet vond:

Het is een prachtig project en wat mij het meest raakt is wat Henkjan vertelt over wat het voor de buurt doet. "Nu we als buren zo enthousiast gaan voor dit gezamenlijke project loopt iedereen gemakkelijker bij elkaar binnen. We treffen elkaar dagelijks op het achterpad waar ideeën worden uitgewisseld en plannen worden gesmeed voor de komende tijd. En zodra er een probleem rijst is er onder de bewoners iemand die gemakkelijk tot een oplossing komt. Bij grote werkzaamheden zet iedereen zijn schouders eronder. De kinderen uit de buurt vergaderen een keer per week om ideeën te bedenken voor de tuin en de website. Op dit moment loopt er een wedstrijd wie de langste paardenbloem heeft gevonden. Voor het najaar is dat wie de grootste pompoen heeft gekweekt." En dan zijn de tuinen nog niet eens beplant!

Ook is er van het subsidiegeld een aantal regentonnen besteld, om de tuinen straks water te kunnen geven. Bovendien zijn er van afvalhout twee compostbakken gemaakt, zodat de tuin ook nog eens zorgt voor minder afval.

Bovenstaande aardbeientoren is alvast gemaakt door buren die naar de permacultuurcursus waren geweest. Zo'n toren is gemakkelijk te maken van wat grond en stenen en is een leuk project om samen met de kinderen te doen. In de ruimtes tussen de stenen worden aardbeienplanten gezet. Bovenin komt een aarden pot met een gaatje, waarmee je geleidelijk water kunt geven. Zo'n toren heeft een aantal voordelen:

1. De stenen houden wat warmte vast, waardoor de planten eerder bloeien en de vruchten beter rijpen
2. Er ontstaan verschillende klimaatjes: schaduw, halfschaduw en volle zon: handig als je er verschillende soorten planten in wilt doen
3. Water geven gaat gemakkelijk
4. En het grootste voordeel is dat je veel meer aardbeien kunt verbouwen op een oppervlak. Ik denk dat je op het oppervlak van dit torentje zo'n vier planten zou kunnen zetten. In de toren zelf passen er gemakkelijk twintig. Als de planten straks uitlopers krijgen, kunnen ze in de lege gaten worden gezet.

Geniaal toch? Met dit systeem kun je ook een groentetoren maken. Hier is een foto van onze eigen groentetoren:

Zo'n project, daar word ik nou helemaal blij van :)

Samen snoeien en schoonmaken

Afgelopen zaterdag was er in mijn wijk (Beijum in Groningen) weer een werkochtend. 's Ochtends voelde ik me wat minnetjes, het was koud en ik had geen zin. Toch ben ik gegaan, de zon begon door te komen. Gelukkig maar, want het was een heerlijke ochtend. Om te beginnen waren er zo'n vijftig mensen, jong en oud, op komen dagen. Er was koffie, thee en koek en de stemming was geanimeerd.
Ik ging met een groepje op weg met vuilniszak en grijper. Samen hebben we heel wat blikjes, flesjes, snoepverpakkingen, kapotte tuinstoelen, stoeptegels, plastic zakken en nog veel meer opgeruimd. Het viel me op dat het minder vervuild was dan de vorige keer dat ik meedeed. Het werkt dus! Bestaand afval werkt als een magneet, het trekt meer aan. Het viel me ook op dat de sfeer niet mopperig was, maar opgewekt.
Ondertussen heb ik een aantal nieuwe mensen uit mijn wijk leren kennen. Ik vind dat leuk, het geeft een gevoel van samen. Na afloop waren er broodjes en fruit en hebben we nog even nagepraat. Ook heb ik mailadressen verzameld van belangstellenden voor een ander vrijwilligersproject ik onze wijk: het plukbos, dat in de herfst geplant gaat worden. Er was veel animo voor dit prachtige plan, waarbij een stuk weiland beplant gaat worden met tientallen fruit- en notenbomen en bessenstruiken. Wordt vervolgd!

Wijkgevoel

Gisteravond genoot ik van een gratis buffet voor iedereen die betrokken is bij het wijkpark in onze wijk Beijum, dat de Groene Long wordt genoemd. Meerdere keren per jaar steken vrijwilligers de handen uit de mouwen om dit park schoon te houden en bollen te planten. Ik vind het een geweldig initiatief, waarbij gezelligheid, betrokkenheid en gemeenschapsgevoel een belangrijke rol spelen.

Naast het eten genoot ik vooral van de sfeer en de gesprekken. Het is zó eenvoudig en toch zo leuk: zet mensen die elkaar niet kennen, maar wel bij elkaar in de buurt wonen, bij elkaar met een bord eten. Zo sprak ik iemand, die tegelijkertijd met mij Nederlands studeerde in Groningen en enorm betrokken is bij jongeren en hun wel en wee, een ex-priester die huisman is en een passie heeft voor klarinet en piano spelen, een vrouw die nog steeds lijdt onder een gewelddadige ervaring die ze lang geleden meemaakte, iemand die in de Maya-astrologie is gedoken en dat combineert met mandala-tekenen en de vrouw van iemand die ik nog kende van een volkstuin, die ik vijftien jaar geleden had en die zo liefdevol vertelde over haar dochter, die in Suriname had gewoond.

Wat een rijkdom aan ervaringen, allemaal aan één tafel. En allemaal in mijn eigen wijk. Het maakt me benieuwd naar al die andere mensen. Frans en Theo, bedankt voor de gelegenheid!