Vier workshops in Findhorn komende maand

Ik organiseer hier op het moment vier workshops. Hier is wat informatie:

Come and connect to the abundance of the Winter season!

Craig Gibsone and Eveline Rodenburg invite you to four hands-on workshops around the theme of Winter that will renew your connection to seasonal preparations, to the land and to traditional herbal practices. We’ll be harvesting, gardening, preparing and cooking in Craig’s beautiful barrelhouse where the daily practice of permaculture is present all around.

Each workshop starts by walking around the garden looking at what can be harvested and what can be done this time of year. We might do the tiny first sowings under glass and prepare a dish with our harvest. Then - gathering around the warmth of the woodstove - we will make traditional remedies for coughs, colds, dry skin and other winter conditions.

Craig is an intuitive natural gardener and eco builder applying it in a happy chaotic way while constantly observing the interconnected nature of all things
Eveline is a naturopath and herbalist passionate about keeping the traditional knowledge of herbal medicine alive

Venue: Craig’s inspiring barrelhouse, kitchen and garden
Dates and time: January 12th, 19th and 26th, February 2nd from 11-4pm.
Cost: £ 25 per workshop, £ 90 for block of all four. You can book separate workshops.

For further information and to book your place: evelinerodenburg@gmail.com, call Eveline on 07553 695 620 or drop a note in the GO. Or simply talk to us!

Aardappelen in autobanden - deel 2 :)

Eind mei vertelde ik hier over het verbouwen van aardappelen in autobanden. Teunie van de bekende (zelfs de kranten schrijven erover!) blog Eenvoudig Leven vroeg me waarom je niet gewoon in de autobanden kon planten, in plaats van er steeds een band en grond bij te doen. Dan was een goede vraag, waar ik nu op in wil gaan.

Toen ik voor het eerst van deze methode hoorde, las ik dat je door te stapelen een veel grotere oogst kunt krijgen. Dat werkt zo: de aardappel heeft één hoofdwortel en een aantal zijwortels. Aan de zijwortels vormt hij de aardappelen, die in feite dus een soort verdikte wortels zijn. Als je steeds weer nieuw grond toevoegt, verleid je hem ertoe steeds hoger te groeien en dus ook meer zijwortels te maken. Uiteindelijk zou de plant dan over de hele lengte aardappelen vormen. Zo kun je, aldus de informatie, wel vijf keer zoveel oogsten dan normaal op zo'n klein oppervlak.

Nu merk je aan mijn toon al dat er iets aan de hand is :). Ik doe dit al een paar jaar, maar heb nog nooit een overdreven grote oogst gehad. Wel gewoon een goede oogst. En de aardappelen bevonden zich voornamelijk onderin, dus niet over de hele lengte. Misschien werkt het beter bij een bepaald soort aardappelen of heb ik iets fout gedaan. Eén ding dat ik kan bedenken, is dat het elk jaar tijdens mijn vakantie nogal droog was. Daar is zo'n aardappeltoren natuurlijk gevoeliger voor dan aardappelen in de grond. Waarschijnlijk heb je meer opbrengst als je vaker water geeft.

Mijn conclusie is, dat je er ook voor kunt kiezen gewoon te planten in de autobanden en de banden dan als een soort grote plantenpot beschouwen. Dan nog steeds is het handig om de toren op te bouwen tot twee of drie banden en steeds grond toe te voeden. Ten eerste omdat de planten aangeaard moeten worden om te voorkomen dat er licht bij de knollen komt en groen (en oneetbaar) worden. Verder ondersteun je zo de planten, die anders omvallen. Een derde voordeel is dat je halfverteerde compost kunt gebruiken, maar ook bijvoorbeeld zaagsel uit de huisdierenkooi, hooi dat je in de buurt vindt, oud stro of ander organisch materiaal. Dat verteert vrolijk mee en zorgt voor extra voeding en bescherming tegen verdamping van water. Als dat organisch materiaal levert uiteindelijk een berg prachtige compost op als je de aardappels gaat oogsten, zodat je twee toepassingen in één hebt.

Dit filmpje rept over mega-oogsten, en legt ook goed uit hoe je het doet. Zullen we anders ervaringen uitwisselen en van elkaar leren hoe we de methode kunnen perfectioneren?

PS: de foto is van Ginou Ghoueiri en dit is haar website met aardappelkunst. Ik vind het prachtig! :)

Buurtmoestuin en aardbeientoren

Gisteren bezochten we het project van Henkjan de Haan aan de Resedastraat hier in Groningen. Vanuit de Transition Town gedachte dat samen voedsel verbouwen mensen dichter bij elkaar brengt én zorgt voor meer veerkracht als de olie opraakt, is hij een buurtmoestuin gestart achter zijn huis. Hij benaderde zijn buren, die bijna allemaal enthousiast waren en nam contact op met de gemeente. Ook zij werkten graag mee: ze hielpen het terrein klaar te maken, er kwam een berg houtsnippers van het Stadspark en het project kreeg in korte tijd twee subsidies.

In het Hof van Reseda, zoals de tuin genoemd is, wordt gewerkt volgens het systeem van de Makkelijke Moestuin. Daarbij worden houten bakken gemaakt van 1.20 bij 1.20, waarin zestien vakken komen van 0.30 bij 0.30. In de bak komt een vruchtbaar grondmengsel en in elk vak kan een andere groente worden geteeld. Een ideaal systeem voor mensen die nog weinig ervaring hebben met moestuinieren (bloemen kunnen trouwens ook) en die niet uren in de tuin willen werken. De bakken worden binnenkort geleverd en kunnen dan worden gevuld. Hier een voorbeeld dat ik op internet vond:

Het is een prachtig project en wat mij het meest raakt is wat Henkjan vertelt over wat het voor de buurt doet. "Nu we als buren zo enthousiast gaan voor dit gezamenlijke project loopt iedereen gemakkelijker bij elkaar binnen. We treffen elkaar dagelijks op het achterpad waar ideeën worden uitgewisseld en plannen worden gesmeed voor de komende tijd. En zodra er een probleem rijst is er onder de bewoners iemand die gemakkelijk tot een oplossing komt. Bij grote werkzaamheden zet iedereen zijn schouders eronder. De kinderen uit de buurt vergaderen een keer per week om ideeën te bedenken voor de tuin en de website. Op dit moment loopt er een wedstrijd wie de langste paardenbloem heeft gevonden. Voor het najaar is dat wie de grootste pompoen heeft gekweekt." En dan zijn de tuinen nog niet eens beplant!

Ook is er van het subsidiegeld een aantal regentonnen besteld, om de tuinen straks water te kunnen geven. Bovendien zijn er van afvalhout twee compostbakken gemaakt, zodat de tuin ook nog eens zorgt voor minder afval.

Bovenstaande aardbeientoren is alvast gemaakt door buren die naar de permacultuurcursus waren geweest. Zo'n toren is gemakkelijk te maken van wat grond en stenen en is een leuk project om samen met de kinderen te doen. In de ruimtes tussen de stenen worden aardbeienplanten gezet. Bovenin komt een aarden pot met een gaatje, waarmee je geleidelijk water kunt geven. Zo'n toren heeft een aantal voordelen:

1. De stenen houden wat warmte vast, waardoor de planten eerder bloeien en de vruchten beter rijpen
2. Er ontstaan verschillende klimaatjes: schaduw, halfschaduw en volle zon: handig als je er verschillende soorten planten in wilt doen
3. Water geven gaat gemakkelijk
4. En het grootste voordeel is dat je veel meer aardbeien kunt verbouwen op een oppervlak. Ik denk dat je op het oppervlak van dit torentje zo'n vier planten zou kunnen zetten. In de toren zelf passen er gemakkelijk twintig. Als de planten straks uitlopers krijgen, kunnen ze in de lege gaten worden gezet.

Geniaal toch? Met dit systeem kun je ook een groentetoren maken. Hier is een foto van onze eigen groentetoren:

Zo'n project, daar word ik nou helemaal blij van :)

Aardappels in autobanden

Aardappelen kun je prima verbouwen in oude autobanden. In je moestuin, maar ook gewoon bij huis. Neem een autoband en doe daar half verteerde compost in. Leg er drie tot vijf pootaardappelen in. Doe er nog wat meer compost in en geef water.

Kijk, hier zijn ze al aardig gegroeid! Leg er nu een tweede band op...

En bedelf de aardappelen dan weer met halfrijpe compost. Potgrond kan natuurlijk ook.

Zo ga je door met compost erop doen, tot de autobanden gevuld zijn. Je kunt er ook nog een derde band op doen. Waarom je dit zou doen? De voordelen:

1. Extra warmte door de zwarte banden, en dus meer groei.
2. Geen problemen met aardappelmoeheid en dergelijke: de grond is steeds weer nieuw
3. Veel voeding door de compost
4. Gemakkelijk oogsten: je tilt de banden op, oogst de compost (die inmiddels klaar is) en de aardappels
5. Veel oogst op weinig plek. Je kunt dit ook doen op tegels, beton en dergelijke
6. Flexibel: je vindt gemakkelijk een hoekje voor de aardappels
7. Je hoeft niet te spitten :)

Ik doe dit nu voor het derde jaar en het werkt goed.

Een ui in een kinderbad

Gisteren ging ik langs bij stadsgenoot Linda. Selma, ook van Transition Town Groningen had haar ontmoet tijdens een van onze lezingen en vertelde me dat Linda een tuin had gemaakt van een parkeerplaats met alleen maar gekregen en gejutte materialen. Dat moest ik zien.

Ik hou van dat soort ontmoetingen: je gaat op zoek naar iemand die je niet kent, roept “Vollek” en voor je het weet zit je samen in de tuin te ontdekken dat je een hoop gemeen hebt. Ook zij vindt het bijvoorbeeld leuk mensen van allerlei nationaliteiten en in allerlei situaties, aan het tuinieren te krijgen.

De tuin bij haar woonboot was prachtig. We zaten op een gazon (grond, anderhalve kuub, gratis verkregen via Marktplaats), op rotan stoeltjes (één van van het grof vuil, de ander van een buurvrouw) met overal om ons heen gekregen en gevonden planten. Anemonen in een gekregen pot, aardbeien en sla in een krat van de visafslag en een ui in een kinderbadje. Dank je Linda, dat je ons laat zien dat er veel meer kan dan je denkt!

Bob maakt instant compost

Dit is onze cavia Bob. Hij is erg lief en maakt leuke geluidjes, vooral als (hij vermoedt dat) je eten komt brengen: hij kan in vervoering raken van het geluid van een papieren groentezak. Daarnaast maakt hij instant compost: ik voer hem een klein beetje caviavoer, maar verder veel groente(afval), paardenbloemblad, zevenblad, gras en ander groen uit de tuin. Hij heeft een duidelijke voorkeur voor paardenbloem en gras, maar is ook te porren voor bijvoorbeeld bananeschillen.

Dit alles zet hij 24/7 om in langwerpige mestkorrels. Als ik zijn huis verschoon, gaat alles in een zak mee naar de tuin, waar ik het al jaren onder de frambozen- en bessenstruiken strooi. Die hebben op deze manier extra voeding én mulch, dat het onkruid onderdrukt. Ze groeien dat ook al kool, kijk maar naar deze foto die ik gisteren nam van de rode bes. Bedankt, Bob!

Flessen beschermen tegen slakken

Behalve wc-rolletjes gebruik ik ook nog ander afval in de tuin: plastic flesjes. Ik koop ze zelf niet meer, maar ze zijn volop langs het fietspad te vinden. Ik heb al veel mensen verbaasd door ze op te rapen :). Thuis gekomen spoel ik ze uit, knip of snijd de bodem eruit, haal het etiket eraf en gooi de dop in de afvalbak. Dan gaan ze in de tuin op pas geplante groentetjes. Op de bovenste foto zie je de peterselie die ik vanmorgen plantte. De flesjes beschermen goed tegen slakken en werken bovendien als een kleine kas. Zodra de planten wat groter zijn, redden ze zich meestal wel als er een slak (of twee...) langs komt.

Onderstaand wat grotere flessen op net geplante broccoliplantjes. Echt mooi is het niet, maar het werkt wel. Het witte poeder dat je op de grond ziet, is tarwemeel, waar een beestje in was gekomen. Ik heb het in de tuin gestrooid als voer voor de wormen, die er dan weer plantenvoeding van maken. Geleerd van veganistisch boer Jan van Arragon van de Bioakker.

Enorme pastinaak na winterslaap...

Nog steeds is de grond in mijn tuin bevroren. Maar soms, zoals vorige week, is er even een moment van dooi. Op zo'n moment ging ik op zoek naar een pastinaak, die zichzelf had uitgezaaid in mijn tuin. Door zijn winterslaap kon ik hem eerst niet vinden, maar toen stuitte ik op deze enorme jongen! We hebben er eerst soep van gemaakt en toen nog eens een ovenschotel :)

Heerlijk: vorst!

Gelukkig is de vorst toch gekomen. En hoe! Het is vriest hier in Groningen dat het kraakt en buiten is het prachtig. De vogels krijgen dagelijks te eten en komen nu heel dicht bij huis. En overal zit een laagje rijp op. Een echt kerstplaatje.

Gelukkig heb ik de tuin al grotendeels winterklaar gemaakt. De meeste tuiniers op onze volkstuin spitten de kleigrond, maar dat doe ik al jaren niet meer. Ik bedekt de grond met een dikke laag compost en bedek die met wat voorhanden is. Vorig jaar had ik stro, dit jaar gebruik ik bladeren. Het spitten van de zware klei heb ik altijd een rotkarwei gevonden. Grappig is dat met name de mannen op het complex wel spitten en het ook leuk schijnen te vinden. Misschien is het meer een mannending :-). In ieder geval verstoort spitten de bodem en het doel ervan - een losse grond in het voorjaar - bereik ik met mijn methode ook prima. Bovendien voeg ik zo extra humus en voeding toe.

De prei, veldsla en ander groen kan ik nu even niet oogsten, de kool wel. Van een spruitplant, die een medetuinder op zijn composthoop had gegooid nadat hij de spruiten eraf had gehaald, heb ik de zogenaamde spruitenkop meegenomen. Van oudsher werd deze gebruikt voor soep of andere gerechten: de smaak is heerlijk. Snijd de bladeren fijn en doe ze in de groentebouillon met wat ui, prei en aardappel. Eventueel pureren. Eet smakelijk!

Eten uit de tuin

Vandaag vroeg iemand me of ik de hele zomer uit de tuin kan eten. Ja, zei ik, en de hele winter ook. Natuurlijk eten we niet elke dag alles uit de tuin. Maar vanavond bijvoorbeeld: ik heb nog een stukje pompoen, twee preitjes en dan heb ik nog wat blaadjes voor in de roerbak: eeuwige moes, een vaste koolplant die het hele jaar oogstbaar is, en rode snijbiet, die overal in de tuin zich heeft uitgezaaid. Ook is er nog een maaltje verse veldsla, die ook wel of vijf plekken in de tuin groeit. Onder het blad vond ik nog een prachtig rood met geel appeltje, die is voor het ontbijt morgen :-) Wat een rijkdom!

Drie vliegen in één klap

In mijn volkstuin heb ik koolplantjes gezet in het bed, waarin eerder veldsla groeide. De koolplanten doen het goed, en de veldsla heeft zich uitbundig uitgezaaid. Nu kan ik twee groentes oogsten van één plek! Bovendien zorgt de veldsla voor een goede bodembedekking, die het onkruid onderdrukt en ervoor zorgt dat voedingsstoffen in de bodem niet uitspoelen.