Gevonden: longenmos!

Al een tijdje was ik hier op zoek naar Longenmos (Lobaria pulmonaria). Ik hoorde er voor het eerst over tijdens onze spinning circle, waar iemand vertelde dat je er wol mee kunt verven. Ik kreeg een beetje van dit korstmos mee en het werd een prachtige kleur! Op de foto is het de buitenste bruine kleur. Daar wilde ik wel meer van...

En toen ontdekte ik dat het ook een medicinaal kruid is! Mijn favoriete kruidenboek, Holistic Herbal van David Hoffmann (in het Nederlands heet dit boek De Findhorn Kruidengids, alleen nog tweedehands te krijgen) geeft aan dat het gebruikt kan worden bij klachten van het ademhalingsstelsel, zoals hoest, bronchitis en astma. Het ondersteunt het ophoesten van slijm en werkt tegelijkertijd verzachtend en helend op het slijmvlies. Onderzoek heeft uitgewezen dat er ook antibiotische stoffen in Longenmos zitten. Ik ben er een tinctuur van aan het maken en ga dit zeker op iemand uitproberen.
Bij veel kruiden is hoe het eruit ziet een indicator voor hoe het gebruikt kan worden. Longenmos is daar een goed voorbeeld van. Als je op de foto klikt en de foto vergroot, zie je niet alleen een gelijkenis met de vertakkingen van de luchtwegen, maar ook bobbeltjes, die doen denken aan de longblaasjes!

Ik vond dit kruid tijdens een wandeling langs de river Findhorn. Ik had de hele wandeling al omhoog lopen kijken (meerdere malen bijna gestruikeld...) omdat ik weet dat de lucht hier heel schoon is en de bomen er behoorlijk oud zijn: de ideale condities voor dit korstmos. Net toen ik dacht dat ik het niet meer zou vinden, zag ik het ineens. Ik vind dat altijd een bijzonder moment: als ik iets zoek en ik niet precies weet hoe het eruit ziet en dan iets zie en gewoon weet dat dat het is! Morgen ga ik weer naar de rivier en hoop ik meer te vinden. Ik haal het overigens niet van de bomen af, maar verzamel wat op de grond is gevallen.

Prachtig is het hier, vind je niet?

Zaaien in toiletrolletjes

Iemand vroeg me hoe ik dat doe, zaaien in toiletrolletjes. Wel, dat is nogal simpel.

1: verzamel genoeg toiletrolletjes - bijvoorbeeld de hele winter. Hier in de Findhorn Foundation heb ik na een paar weken al genoeg :)

2: zet ze in een zaaibak of een lage kartonnen doos

3: vul de rolletjes in de zak met zaaigrond of in een emmer door er met de vingers van beide handen potgrond in elk uiteinde te duwen. Zo mors je nauwelijks met grond. Zorg ervoor dat de grond er niet te los in zit en houd in het geval van peulen ongeveer 2 cm onder de bovenrand vrij.

4: leg de zaden erin

5: vul de kokertjes verder op met potgrond en druk opnieuw aan. Ze zijn nu tot de bovenrand gevuld.

6: geef water (niet te veel, dan rotten de zaden!) en wacht...

7: hebben de plantjes twee of drie paar blaadjes, zet ze dan met kokertje en al in de grond. Voordeel is dat de wortel helemaal intact blijft en de plantjes dus zo weinig mogelijk stress ervaren. Het kokertje verteert vanzelf en is voer voor de wormen. Ik gebruik deze methode voor wat grotere zaden als peulen, erwten, lathyrus, tuinbonen, sperziebonen en maïs.

Als de peulen er zo uit zien, kunnen ze de tuin in. Veel plezier ermee!

Veldkers: een gezond en lekker onkruid

Dit onkruidje, Veldkers (Cardamine hirsuta), zie je op het moment veel. Het heeft de speciale eigenschap om te gaan ontkiemen als het kouder wordt en te groeien in de winter! Dat is mooi, want het is ook een eetbaar plantje. En op het moment groeit er niet zoveel eetbaars. Als een telg van de kruisbloemen-familie (net als tuinkers, pinksterbloemen en alle soorten kolen) heeft het een mild peperige smaak, net lekker! Het is een van de allereerste wilde planten die je in het voorjaar kunt eten. Gewoon uit de grond tillen, wassen, worteltjes eraf snijden en door de salade. Gezond is het ook nog: vers uit de tuin en vol vitamine C!

Tinctuur maken: zo doe je dat

Rondom Kerst vertelde ik in dit bericht hoe ik wortels opgroef en schoonmaakte om er tinctuur van te maken. Een tinctuur is een uittreksel van een kruid in alcohol. In dit geval heb ik de wortel van Moerasspirea kleingesneden en in een schone jampot gedaan. Toen heb ik er wodka bijgedaan. In Nederland zou ik graanjenever hebben gebruikt, hier heet dat zelfde product wodka! Ik heb er zoveel bijgedaan, dat de wortelstukjes genoeg ruimte hebben om te 'zwemmen' en goed onder staan. Want alles wat boven de alcohol uitkomt, kan gaan schimmelen.

Nadat de tinctuur bijna anderhalve maand in de kast heeft gestaan, zeef ik hem uit. Ik gebruik een glazen maatbeker, zodat ik kan zien hoeveel tinctuur er na het zeven uitkomt. Verder een zeef en een schoon stuk oud laken. De procedure is heel eenvoudig: ik keer de pot om boven de zeef en de tinctuur loopt de maatbeker in!

Zoals je kunt zien is de tinctuur prachtig helder en diep rood van kleur. Ik probeer zoveel mogelijk de alcohol uit de doek met kruiden te persen. Er schijnt zoiets te bestaan als een tinctuurpers, maar die heb ik (nog) niet.
De tinctuur doe ik daarna in een schone pot met etiket en berg ik weer op in de kast, uit het licht.

Moerasspirea (Filipendula ulmaria) groeit op vochtige plekken. De creme-witte bloemen zien er vrij luchtig uit en verspreiden een zoete lucht. Insecten zijn er gek op! De wortels laten een heel ander beeld zien: ze vormen een taaie mat, waar je bijna niet in komt met je spade!
Net als Wilg bevat Moerasspirea salicylate zouten. Deze werken pijnstillend en ontsteking remmend. In de 19e eeuw is hieruit het acetylsalicylzuur ontwikkeld, dat aspirine werd genoemd, naar de oude Latijnse naam van Moerasspirea, Spiraea. Aspirine werkt prima, zoals we weten, maar kan maagproblemen geven. Dat is bij Moerasspirea niet het geval. Daar zitten namelijk ook stoffen in die verzachtend werken op het maagslijmvlies en zelf goed helpen tegen brandend maagzuur. Het verlicht niet alleen pijn, maar heeft nog een bonus: het helpt het lichaam urinezuur en oxaalzuur kwijt te raken. Daarom wordt het ingezet bij gewrichtspijnen die te maken hebben met verzuring, zoals reumatische aandoeningen en jicht.

In dit geval gebruikte ik dus de wortel voor tinctuur. In de zomer zal ik ook tinctuur van de bloemen maken en beide samenvoegen. Je kunt ook thee zetten met de (gedroogde of verse) bloemen. De smaak is vrij sterk, dus doe er niet teveel van in een mengsel.