Eten uit de tuin

Vandaag vroeg iemand me of ik de hele zomer uit de tuin kan eten. Ja, zei ik, en de hele winter ook. Natuurlijk eten we niet elke dag alles uit de tuin. Maar vanavond bijvoorbeeld: ik heb nog een stukje pompoen, twee preitjes en dan heb ik nog wat blaadjes voor in de roerbak: eeuwige moes, een vaste koolplant die het hele jaar oogstbaar is, en rode snijbiet, die overal in de tuin zich heeft uitgezaaid. Ook is er nog een maaltje verse veldsla, die ook wel of vijf plekken in de tuin groeit. Onder het blad vond ik nog een prachtig rood met geel appeltje, die is voor het ontbijt morgen :-) Wat een rijkdom!

Drie vliegen in één klap

In mijn volkstuin heb ik koolplantjes gezet in het bed, waarin eerder veldsla groeide. De koolplanten doen het goed, en de veldsla heeft zich uitbundig uitgezaaid. Nu kan ik twee groentes oogsten van één plek! Bovendien zorgt de veldsla voor een goede bodembedekking, die het onkruid onderdrukt en ervoor zorgt dat voedingsstoffen in de bodem niet uitspoelen.

Fruit en groente in de stad

De avond over eetbare stad, afgelopen maandag georganiseerd door Milieufederatie Groningen, was erg inspirerend. Er was een flinke opkomst, waaronder zeker tien transitioners.

Fruitbomenverzamelaar Dirk Taal maakte me helemaal enthousiast voor oude fruit- en notenrassen. Ik zag opnieuw dat bijvoorbeeld het aantal appelsoorten dat we in de winkel zien (ja, ook de natuurvoedingswinkels!) op één hand te tellen zijn. Het fruit heeft zich moeten aanpassen aan onze logistiek, behoefte aan eenheid en verkoopbaarheid. Dirk maakte duidelijk, dat je vroeger het hele jaar door appels kon eten als je het slim aanpakte, door verschillende rassen te gebruiken. Zo zijn er vroege appels, die al in september op smaak en rijp zijn, en appels die heel lang houdbaar zijn. Hij had een Gloster meegenomen, die hij oktober vorig jaar geplukt had, en die er prima uitzag en goed smaakte!

Ik herinner me die appel nog goed van vroeger. Bij ons thuis kwam de groenteman nog langs de deur met een houten kar. Ik weet nog goed hoe het proefde, zo'n ijskoude cox of gloster van de kar, die naar sigaren rook omdat de groenteman die rookte. Dirk had verschillende appels, kweeperen en noten meegenomen, en ook de producten daarvan. En van al die heerlijkheden mochten wij proeven.

De tweede inleider was Lucas Lauxen, die de stuwende kracht is achter een fruitbomenproject in de wijk Drielanden hier in Groningen. Hij heeft meer dan tien jaar ervaring met fruit in de wijk, het betrekken van de bewoners daarbij en met een opbouwend contact met de Gemeente. Het werd me volkomen duidelijk dat voedsel verbouwen in de stad een goede en open communicatie vraagt. Ik ben erg benieuwd naar de bomen en fiets er binnenkort eens heen. Ook ga ik me aanmelden bij de Noordelijke Pomologen Vereniging, omdat ik graag wil leren oude fruitrassen te kweken en te verzorgen.

Monique Wijn van De Godin Eetbaar Landschap hield een gloedvol en inspirerend verhaal over het belang van zelf voedsel verbouwen, maar ook van het gebruik van wilde planten. Het is leuker, lekkerder, verser, gezonder, goedkoper en produceert minder CO2. En samen groente en fruit verbouwen zorgt ook nog eens voor meer contact met de mensen om je heen, een stukje educatie voor de kinderen en gezond actief zijn in de buitenlucht.

De Milieufederatie wil de komende tijd meer van dit soort cursusavonden gaan organiseren, bijvoorbeeld over fruit snoeien.

Mini-groente

Tuinkers is een wel heel gemakkelijke groente om te verbouwen. Ik heb twee glazen schaaltjes met een stalen roostertje erop. Water erin, zaadjes erop en na een dag of vijf kun je oogsten. Ook lekker met rucola- of radijszaad. Wij gebruiken het op brood en in de salade.

Verder vandaag een mooi desembrood gebakken. We aten pompoensoep die ik gisteren al maakte, met een heerlijke, zoete pompoen, kaneel, gember en laurier.

Vanavond ga ik naar een avond over eetbaar groen in de stad van de Milieufederatie Groningen. Als je trouwens op de link klikt, zie je een foto van mij en Sabine in de tuin! Dat ontdekte ik net... Ik heb er zin in: er komen veel Transitioners en het onderwerp is inpirerend. Alleen het regent en waait. Dan maar wéér de regenjas, regenbroek en in dit geval ook de hoezen over mijn schoenen aantrekken. Gelukkig heb ik een elektrische fiets, dus ik zoef erheen!

Melkzuur inmaken

Ik had me voorgenomen helemaal niets te gaan doen vandaag - onzin natuurlijk - maar nog in ochtendjas bedacht ik dat ik wat groente melkzuur wilde inmaken. Melkzuur inmaken is in onbruik geraakt, wat jammer is, omdat het de enige manier van conserveren is, waarbij je aan voedingswaarde wint in plaats van verliest. Het procédé is eenvoudig: je snijdt of raspt de groente, mengt met zout en wat melkwei, doet het in een glazen pot met klikklak deksel en zet het op een warme plek. De melkzuurbacteriën, die in de groente zelf zitten, maar ook in de wei, zetten de suikers om in meer melkzuur. Daardoor worden de groentes zuur en dus houdbaar. Zuurkool wordt ook op deze manier gemaakt. Het zout wordt toegevoegd om te zorgen dat de groentes niet bederven zolang er nog te weinig melkzuur is gemaakt. Ik dacht altijd dat dit alleen kon in een groot stenen vat, maar het gaat ook prima in wat grotere glazen potten.

Ik maakte twee potten: één met wortel en gember en één met rode kool, ui, appel, kruidnagel en laurierblad. Ik ga ze op zolder zetten, bij de verwarmingsketel. Na een paar dagen moeten ze dan koeler en over een week of zes zijn ze klaar. Wordt vervolgd!

Hout en vuur!

Gisterochtend was ik vroeg op en heb ik van eerder gewonnen sap van rode bessen en peren gelei gemaakt. Ook maakte ik yoghurt. Daarna was de eerste bijeenkomst van de nieuwe werkgroep Voeding. Prachtig om te zien hoe we, met het Transition Town-idee, mensen enthousiast hebben gekregen om samen aan de slag te gaan met lokale voeding!

Na afloop naar de tuin gegaan. Daar werd ik opgewacht door S en D, die een vuur hadden gemaakt van allerlei afvalhout in een vuurkorf, die S langs de weg had gevonden. Niet dat een vuur nodig was om ons warm te houden: de temperatuur was raar warm voor de tijd van het jaar. Op een gegeven moment heb ik in mijn t-shirt in de tuin gewerkt! En in het Engels Lake District zijn overstromingen, zoals ze maar eens in de duizend jaar voorkomen. Wanneer worden we nou eens wakker en gaan we écht iets doen aan klimaatopwarming?

We aten samen rond het vuur, aardappelsalade en couscoussalade van S en bread pudding van D. Ook was er zelfgemaakte chai met sojamelk en honing en perensap uit de stoomextractor. Het vuur en de gezelligheid trok ook anderen aan en we wisselden plannen uit voor het komende jaar.

Ik heb twee groentebedden winterklaar gemaakt, door er een dikke laag compost op te doen en het geheel dan te bedekken met blad. Het blad in onze eigen tuin is op, dus togen we met kruiwagen en hark naar het nabijgelegen park om daar blad te verzamelen. Daarna zag het er prachtig uit! Laat de winter maar komen - ik hoop dat hij nog komt...

Na het werken stookten we het vuur weer op en bespraken hoe we een houtopslag kunnen maken om allerlei afvalhout (dikkere stammetjes, pallets etc) droog te kunnen bewaren. De as kunnen we in de compost gebruiken, of op de aardappelbedden.

Een sok voor mijn mobiel

Erg groen is hij niet, mijn nieuwe mobiel. De oude is ergens uit mijn zak gerold en meldde zich niet meer. Twee weken was ik zonder, wat eigenlijk best rustig was. Maar nu is er de nieuwe, met internet, fotocamera en nog veel meer. Ze heet Panter, omdat ze zwart en glanzend is. Ze kwam in een doos vol toeters en bellen. Na frustrerende uren achter handleiding en internet besloot ik dat ik er alleen maar mee ga bellen. Om haar mooi en glimmend te houden heb ik een sok voor haar gebreid. Van een restje wol. Spaart weer geld en brandstof voor productie en vervoer.